โดย...ขนิษฐา พงษ์ปรีชา :: นักวิชาการเกษตรชำนาญการพิเศษ

เรื่องเล่าจาก...อิสราเอล

คิบบุตซ์ SDE Eliyahu อิสราเอล ชุมชนเพื่อการเกษตร

                ชาวยิวดำรงอยู่ในดินแดนที่ปัจจุบันเป็นประเทศอิสราเอลมากว่า 3,500 ปี  แต่ถูกบังคับให้ย้ายถิ่นฐานไปอยู่ในที่ต่าง ๆ จนกระทั้งสิ้นสุดสงครามโลก
ครั้งที่ 2  จึงมีการสถาปนารัฐอิสราเอลขึ้น ในปี พ.ศ. 2491 อิสราเอลตั้งอยู่ในตะวันออกกลาง ติดทะเลเมดิเตอร์เรเนียน มีพรมแดนติดกับเลบานอน ซีเรีย อียิปต์
และจอร์แดน พื้นที่กว่าครึ่งหนึ่งเป็นทะเลทราย แห้งแล้งขาดแคลนน้ำ และดินไม่เหมาะสมต่อการปลูกพืช แต่กลับประสบความสำเร็จอย่างมากในด้านการเกษตร
สามารถผลิตอาหารได้ถึงร้อยละ  98 ของความต้องการของประเทศ  นอกจากนี้ยังสามารถส่งออกผลผลิตไปต่างประเทศทำรายได้ร้อยละ 3.5  ของการส่งออก
สินค้าของประเทศ


                ความสำเร็จในการทำการเกษตรของประเทศอิสราเอลนี้   มีจุดเริ่มต้นมาจากกลุ่มชาวยิวในประเทศต่าง ๆ  ที่เชื่อว่าพวกตนจะต้องกลับมาปักหลักใน
แผ่นดินที่พระเจ้าทรงประทานให้เผ่าพันธุ์อิสราเอล เมื่อกลับมาคนกลุ่มนี้ต้องการสร้างประเทศอิสราเอลให้เป็นประเทศเกษตรกรรมทั้ง ๆ ที่มีทรัพยากรจำกัดและ
ไม่มีความรู้ด้านการเกษตรมาก่อน จึงต้องเป็นกลุ่มสังคมนิยม เรียกว่า "คิบบุตซ์" ดำเนินชีวิตภายใต้หลัก "ร่วมกัน" คือ ร่วมกันทำ ร่วมกันใช้   ทรัพยากรทุกอย่าง
เป็นของส่วนกลาง นำมาแบ่งปันใช้ร่วมกัน สมาชิกทุกคนมีหน้าทีรับผิดชอบชัดเจนทั้งในการเกษตร และการใช้ชีวิตในกลุ่ม ไม่มีการจ้างแรงงาน จำหน่ายผลผลิต
ในรูปกลุ่ม รายได้เป็นของส่วนกลาง ถ้าเทียบกับประเทศไทยหลักการก็คล้าย ๆ กับสันติอโศกนั่นเอง คิบบุตซ์จึงเป็นเครื่องมือสำคัญในการพัฒนาการเกษตรของ
ประเทศอิสราเอล ความสำเร็จของคิบบุตช์แรกกลายเป็นต้นแบบให้ชุมชนอื่นๆ ทำให้เกิดคิบบุตซ์ตามมาอีกมากมายในระยะก่อร่างสร้างประเทศ

                เมื่อประเทศพัฒนาขึ้น   ความจำเป็นในการใช้ชีวิตร่วมกันร่วมกัน   มีน้อยลง   คิบบุตช์ก็มีการเปลี่ยนแปลงไปตามสถานการณ์   จากการผลิตร่วมกัน
เป็นการผลิตเป็นครัวเรือน จากการทำการเกษตรผสมผสานเป็นการทำเกษตรเชิงเดี่ยว จากการผลิตทางการเกษตรเป็นการผลิตสินค้าอุตสาหกรรม สินค้าอุปโภค
บริโภคบางแห่งแปรรูปเป็นสถานทีท่องเที่ยวเชิงเกษตร เป็นรีสอร์ทหรือโฮมเสตย์ บางแห่งแปรรูปเป็นบริษัททำธุรกิจเกี่ยวกับสินค้าไฮเทค ในปี 2556  อิสราเอล
มีคิบบุตช์เหลืออยู่ 267   แห่งและมีแนวโน้มจะลดลงเรื่อย ๆ นอกจากนั้นยังมีเพียงประมาณร้อยละ 15 เท่านั้นที่ยังคงยึดอาชีพการเกษตร  หนึ่งในจำนวนนี้  ก็คือ
คิบบุตช์  SDE Eliyahu  ที่ผู้เขียนมีโอกาสได้ไปดูงานเมื่อปี 2556  นอกจากเป็นคิบบุตช์ที่ยังคงทำการเกษตรแล้ว SDE Eliyahu  ยังเป็นคิบบุตซ์หนึ่งในไม่กีแห่ง
ที่คงรูปแบบและแนวคิดของคิบบุตช์ยุคบุกเบิกไว้ครบถ้วน

                คิบบุตช์ SDE Eliyahu ตั้งขึ้นเมื่อกว่า 70 ปีมาแล้ว(พ.ศ. 2472)ในหุบเขา Beit Shean ซึ่งอยู่ทางตอนเหนือของประเทศอิสราเอล มีสมาชิกประมาณ
800 ราย จาก 150 ครอบครัว ขณะที่คิบบุตช์เริ่มแปรเปลี่ยน  บ้างก็ล้มเลิกไป คิบบุตช์ SDE Eliyahu ยังคงรูปแบบคิบบุตช์ดั้งเดิมอยู่ เนื่องจากสมาชิกใช้ชีวิตตาม
หลักคำสอนของศาสนาอย่างเคร่งครัด สมาชิกยังคงใช้ชีวิตร่วมกัน แต่ละครอบครัวยังอาศัยในบ้านพักที่เป็นของคิบบุตช์     และยังคงรับประทานอาหารร่วมกันที่
โรงอาหารรวม  ซึ่งเป็นโรงอาหารขนาดใหญ่  สะอาดเป็นระเบียบเรียบร้อย  มีอาหารหลากหลายให้เลือกเอง   และเมื่อรับประทานเสร็จแล้วก็ต้องเก็บภาชนะไปที่
แผนกล้างให้เรียบร้อย ลูกหลานสมาชิกได้รับการศึกษาจากโรงเรียนของคิบบุตช์ มีบริการดูแลสุขภาพและรักษาโรค และบริการซักรีด

                             

                                  คิบบุตซ์ SDE Eliyahu    บ้านพักของสมาชิกคิบบุตซ์                   ภายในโรงอาหารของคิบบุตซ์

                  พืชผลที่ผลิตกันที่นีมีตั้งแต่การผลิตผัก และพืชไร่ต่างๆ ไม้ผล เช่น อินทผาลัม องุ่น และทับทิม ซึ่งในระยะแรกของการก่อตั้งคิบบุตซ์  การเกษตร
ก็เป็นเกษตรกรเคมีเหมื่อนที่อื่นๆ จนกระทั้งปี 1970 สมาชิกคนหนึ่งของคิบุตซ์ ชื่อ Mario Levy ได้ชวนสมาชิกให้หันมาปลูกพืชแบบเกษตรกรอินทรีย์  ตั้งแต่นััน
มาการเกษตรที่นีก็กลายเป็นเกษตรกรปลอดสารเคมี  บนต้นไม้ใหญ่ภายในคิบบุตซ์จะมีกล่องไม้เหมือนบ้านหลังเล็ก ๆ ติดไว้เป็นที่ให้นกเสกหรือนกอื่น ๆ  อาศัย
เพื่อกำจัดหนูและสัตว์ฟันแทะอื่น ๆ ที่เป็นศัตรูพืช ในแปลงอินทผาลัมจะมีฝูงลาซึ่งเลี้ยงไว้เพื่อกำจัดวัชพืช และคอยเก็บกินผลอินทผาลัมที่ร่วงหล่นจากต้น หลัง
จากเลิกใช้สารเคมี สมาชิกที่นีก็พบว่า มีแมลงในธรรมชาติที่สามารถกำจัดแมลงศัตรูพืชได้เอง จึงได้มีการตั้งบริษัทชื่อ Bio Bee ขึ้นเพื่อผลิตแมลงศัตรูธรรมชาติ
ให้ได้ปริมาณมาก ๆ ใช้ในการกำจัดศัตรูพืช ต่อมาก็มีการผลิตผึ้งเพื่อช่วยผสมเกสรพืชชนิดต่าง ๆ ที่ปลูกในคิบบุตซ์ ปัจจุบัน Bio Bee  สามารถผลิตสารชีวภัณฑ์
ต่าง ๆ ได้ 8 ชนิด และยังผลิตแมลงวันผลไม้เป็นหมันจากการฉายรังสี ตลอดจนผึ้งผสมเกสร สารชีวภัณฑ์และแมลงที่ผลิตได้ที่นี้ ใช้ภายในประเทศเพียงร้อยละ
45 ส่วนที่เหลือส่งออกไปยัง 32 ประเทศทั่วโลก  ปุ๋ยที่ใช้ในการปลูกพืชก็เป็นปุ๋ยหมักที่ผลิตขึ้นเองในคิบบุตซ์และสามารถจำหน่ายให้แก่เกษตรกรอื่น ๆ อีกด้วย
นอกจาก  Bio Bee แล้ว SDE Eliyahu  ยังมีบริษัท SDA Spice  นำสมุนไพรชนิดต่าง ๆ ที่ปลูกในคิบบุตซ์ มาอบแห้งจำหน่ายไปทั่วโลก   การเกษตรที่นียังมีการ
เลี้ยงปลา เลี้ยงวัวนม  และสัตว์ปีก  ตลอดจนกิจกรรมที่เรียกว่า Bio - Tours สร้างรายได้จากการนำผู้คนทั่วไปเข้าไปศึกษา  ดูงานด้านเกษตรอินทรีย์ในคิบบุตซ์
SDE Eliyahu จึงทำให้ผู้เขียนมีเรื่องเล่าให้ฟังเช่นนี้

             แปลงผักอินทรีย์      แปลงอินทผาลัมอินทรีย์มีรังนกเสก   เลี้ยงลาเพื่อกำจัดวัชพืช    โรงเลี้ยงแมลงของ Bio Bee             สารชีวภัณฑ์

                                                                   แปลงผลิตปุ๋ยหมัก                       บ่อเลี้ยงปลา

                    การเกษตรในคิบบุตซ์     SDE Eliyahu   เป็นการร่วมกันผลิต ร่วมกันจำหน่าย นำรายได้มาแบ่งปันใช้สอยร่วมกัน สมาชิกได้รับเงินเป็นค่าใช้จ่าย
สำหรับสิ่งจำเป็นในการดำรงชีวิตโดยจะต้องทำงานตามมาตรฐานความถนัดของแต่ละคน      เช่น   ทำงานในแปลงผลิตพืชต่าง ๆ    ผลิตศัตรูธรรมชาติ    ผลิต
แมลงวันผลไม้เป็นหมัน ผลิตผึ้งผสมเกสร  ผลิตปุ๋ยอินทรีย์ เลี้ยงปลา  เลี้ยงสัตว์ เป็นไกด์ Bio - Tours หรือทำงานในกิจกรรมให้บริการต่าง ๆ เช่น ทำอาหารให้
สมาชิก ล้างภาชนะในโรงอาหารวม หรือทำงานในโรงซักรีด บางกิจกรรมก็สามารถพัฒนาจนตั้งเป็นบริษัท ผลิตสินค้าจำหน่ายทั้งภายในประเทศและต่างประเทศ
เป็นตัวอย่างของชุมชนเที่เชื่อมโยงวิถีชีวิตตามหลักคำสอนของศาสนากับธุรกิจเกษตรอินทรีย์ได้เป็นอย่างดี

วันที่นำบทความเผยแพร่ :: 17 เมษายน 2558